martes, 13 de noviembre de 2012

Arnas Bihotz Geldiadi/Parada Cardiorrespiratoria


Hoy estamos más que contentas por un doble motivo: por una parte porque os ofrecemos un buen trabajo de Igor Ostolaza, médico del PAC de Iztieta, basado en un caso de parada cardiorrespiratoria que atendieron en su centro. Igor se tomó el trabajo de evaluar y reflexionar sobre la actuación del equipo y este es su resultado, pensamos que es un ejercicio muy valioso y del que todos podemos (y debemos) aprender. El segundo motivo para estar tan contentas es porque Igor nos lo ha facilitado en euskera, todo un lujo. A nosotras nos encantaría ser capaces de poder escribir algun post en euskera, pero lamentablemente nuestro nivel no nos da para tanto...Tal vez lo intentemos algun día, nunca se sabe. De todas maneras, dado el interés que reviste el tema y en atención a todos los lectores de Cosas del PAC que no entienden euskera, Igor nos ha brindado un resumen en castellano que recoge los puntos más importante y que aparece tras el texto en euskera.
Mila esker, Igor! eta badakizu: hemen gaude!!!

Arnas Bihotz Geldiadi
Errenteriako Etengabeko Arreta Gunean gertatutako Bihotz Geldialdi kasu batetik ikasteko asmoz, gertatu eta gero gidak berrikusi nituen, gure ekiteko modua zertan hobetu zitekeen ikusi eta nirekin egondako lankideekin konpartitu nahian. Ondorio horiek guztiak ere zuekin Cosas del PAC honen bidez  konpartitu nahi izan ditut, zuek ere gure akatsetatik ikasteko aukera izan dezazuen bizitzea egokituko  zaizuen hurrengo Arnas Bihotz Geldialdi kasurako.

Gogoratzeko: Igande eguerdia zen eta  lanean hiru mediku geunden, horien artean 4. Urteko Familia Medikuntzako Egoilarra, bi erizain eta zelaria. Momentu hartan, gezurra badirudi ere, ez zegoen inor artatua izateko zain. 78 urteko emakume hipertentsoa eta nonbait Fibrilazio Aurikular aurrekariak zituena, anbulatoriora bularreko minez sartu  eta  bat batean lurrera erori zen konortea galduta. Oinarrizko Bihotz Arnasketa Suspertzea hasi genuen eta desfibrilagailu semiautomatikoa martxan jartzean, hiru aldiz desfibrilatzeko eskatu zigun makinak, guk susperketari berrekiten geniola. Bia periferikoa hartu eta Adrenalina eta Atropina erabili genituen, gure pazienteak azkenean pultsoa berreskuratu eta ritmo ez desfibrilagarria lortu zuen arte

Gure jarduera berrikusita, hauek identifikatu nituen hobetzeko puntu gisa, gaizki, poliki egin edo egin ez genituelako: 
* Bihotz-Arnasketa azkar identifikatzeak dakar gero datozen suspertze neurriak garaiz martxan jartzeak. 
Gure kasuan hontara eraman gintzaken hiru datu zeuden: 
                             
                                       - Konortea galdu eta estimulatu eta gero ez erantzutea
                                       - Arnasketa normal baten gabezia (ahokadaz hartzen zuen arnas)
                                       - Pulsoaren gabezia

Buruz, minutu bat baino lehenago hasiko ginen gu Suspertze ekintzekin, baina zalantza uneak egon ziren eta azkarragoak izan gintezken.

*Zuzenena Karotidan pultsua hartzen saiatzea da, ez pultsu radiala. Giden arabera osasun langileok ez ditugu 10 segundo baina gehiago galdu behar pultsua hartzen saiatzen, ez badugu pultsoa hartu denbora honetan, susperketa neurriekin hasi behar dugu. 

*Bizi Euskarri Aurreratua etortzeko eskaria lehenbailehen egin behar da. 

* 2010eko azken gomendioen arabera, susperketa CAB ordenean segitu behar da (C. Circultation, Airway eta Breathing/arnasketa). Lehentasuna zirkulazioa mantentzea da, eta horrekin, lehentasuna bularreko zanpatzeek daukate. Horregatik lehen susperketa neurria bularreko zanpatzeak egitea da, gero intsuflazioak; 30 zanpatze eta gero 2 intsuflazio.

*Bularreko zanpatzeak bikainki egin behar direla esaten dute gidek eta zer da hori:
            - Minutuko 100 zanpatze edo gehiago.
            - Zanpatzeen sakontasunak 5 cm.koa izan behar du.
            - Hurrengo zanpatzea baina lehen, toraxari bere hasierako posiziora bueltatzen utzi behar zaio.
            - Ahal diren etenaldi gutxien egin

*Arnas bidea hustuta dagoen ikusi behar da, hortz protesiak kendu adibidez. Horrekin batera Guedela azkar ekarri behar da, arnas bidea irekita mantentzeko. Guedelaren tamaina neurtzeko ahotik barailaren angulorako neurria hartu behar da:

                                             (UpToDate “Basic Airway Management in adults”)
Horrekin batera intsuflazioak egiteko modu onena Anbuarekin egitea da eta horri, oxigenoa %100ean gehitzea.

*Arnasketan ematen diren intsuflazioetan, toraxa ondo igotzen den begiratu behar dugu

*Zainetik botikak ematean, erabilitako gorputz adarra (besoa) altxatu beharra dago botikaren perfusioa handitu dadin gorputzetik.

*Atropina: bakarrik asistolia egoeratarako eman behar da, gurean, ritmo desfibrilagarria zen momentutik ez zen asistolia bat.  Beraz, ez zen Atropinarik eman behar. Dirudienez kasu horietan Atropina emateak bizi iraupena gutxitu dezake.  Atropina Arnas Bihotz Geldialdiaren kontestuan erabiltzeko erabakia hartzen badugu, soilik asistolia egoeran jarri behar dugu (3 ampoila).

Hau da 2010eko gomendioak biltzen dituen algoritmoa, gazteleraz lehenengoa Fisterratik ateratakoa eta ingelesez bigarrena, UpToDatetik, osoagoa iruditu zaidana:




 




Ikusten duzuenez gomendio hauek guztiak, gidetan daude, ez dago ezer berririk. Baina horrelako egoeratan antsietate handia sortzen da osasun langileon artean, jokoan dagoenagatik, gure ohiko lan jardueran horrelako egoera klinikoak oso arraroak direlako eta denbora, gure kontra doalako. Horrek askotan guk ditugun jakintza horiek martxan ondo ez jartzea baldintzatu dezake, gure kasuan gertatu zen bezala.
Bizi Euskarri Aurreratuko lankideak etorri zirenean haien monitorean ikusi zenez, Infarto batek eragindako Takikardia Bentrikular bat izan zen Arnas-Bihotz Geldialdiaren mekanismoa. Ospitalean egindako miaketa eta frogetan, bihotzean gune nekrotiko zabal bat atzeman zitzaion, baina ez zitzaion kalte neurologikorik ikusi.
Beharbada gidak eta algoritmoak berrikustean, arreta gutxien eskaintzen diogun gaietako bat, elkarlanean ondo nola koordinatzearena da.  Zaila izaten da elkarlanean ondo aritzea, askotan ez garelako ohikoan elkarrekin lan egiten dugun  talde egonkorra, indarrean dagoen antsietateak blokeatu gaitzakeelako eta askotan egin eta egin, gogoeta egiteko inork denborarik hartzen ez duelako. Lider bat, iniziatiba eraman eta aginduak ematen dituen bat behar da, besteen lana gainbegiratzen duena, ekintza erraz bat egiten duen bitartean, adibidez, aire bideaz arduratu, intsuflazioak eman, Susperketa modu eraginkorrean gainbegiratzeko. Lider hau beste ekintzetaz libre egotea aholkatzen du Up to Datek, eta ez luke  masajea, bia periferikoa hartu, Emergentzia zenbakira deitu edo materialaren bila joan beharko, ekintza horiek dagoen jende kantitatearen eta norbere ezagutzen arabera delegatuz. Egin ez direnak gogoratu arazi, egiten direnak zuzen nola egin edo egin behar ez direnetaz ohartu arazi behar du lider edo gainbegiratzaile honek. Azken batean Lidergoa eta komunikazioak izan behar dute ardatz.
  Susperketa Aurreratuko ikastaroek eta guk gure lan taldean egin ditzakegun simulakroak lagungarriak izan daitezke, algortimoak ondo aurrera eramaten eta norbere funtzioak definitzen laguntzeko. Suspertzaile gisa gure antsietatea gure entrenamenduarekin gutxitu eta gure eraginkortasuna handitu dezagun, bizitzak aurrera segi dezan. 

Resumen en castellano

La Parada Cardiorrespiratoria, su rápido diagnóstico, la actuación en consecuencia y la coordinación entre los profesionales que la atendemos, suponen un reto para los que trabajamos en el PAC,  produciendo en nuestro caso un gran inquietud por los inusual, lo imprevisible y lo trascendente de su no resolución.
En base a un caso que tuvimos que atender  y  a pesar del feliz desenlace del mismo, aproveché para hacer una autoevalución de nuestra actuación en equipo para intentar mejorarla en una previsible futura actuación. 
Los puntos a mejorar por no haberlos aplicado correctamente o con relativa demora son los siguientes:  
  • Identificar rápidamente la parada para empezar a actuar precozmente identificando los signos inequívocos de parada:
o   Pérdida de conciencia no reversible a pesar de estimular a la persona.
o    Respiración ineficaz en bocanadas
o   Ausencia de pulso CAROTÍDEO
·         Aviso precoz al Servicio de Emergencias
·         Priorizar las compresiones torácicas y hacer el masaje correctamente:
o   Más de 100 compresiones por minuto
o   Compresiones de más de 5 cm de profundidad
o   Permitir que el tórax recupere su posición inicial antes de la siguiente compresión
o   Interrumpir lo menos posible dichas compresiones
·         Asegurar la permeabilidad de la vía aérea retirando cuerpos extraños o prótesis dentales y utilizar un Guedel para mantenerla permeable, administrando O2 al 100% mediante un Ambú.
·         Elevación de la extremidad en la que se perfunden los fármacos administrados
·         Uso correcto de la Atropina en el contexto de la Parada Cardiorrespiratoria, SÓLO en Asistolia y utilizando 3 ampollas.
·         Definición clara de roles y funciones en el equipo que asiste la Parada, con un líder o supervisor, que preferiblemente esté liberado de actividades instrumentales para supervisar todo el proceso, indicar los siguientes pasos a aplicar o corregir los deficientemente aplicados. 

      Egilea/Autor: Igor Ostolaza, Iztieta-Errenteria EAG medikua




2 comentarios:

  1. ez da gomendatzen atropina erabiltzea 2010 gidetan , adrenalina da erabiltzen den medikazioa asistolia danean .

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Arrazoia daukazu, Aurora! Como bien dices, tanto la AHA como la ERC en sus recomendaciones de 2010 señalan que la atropina se ha retirado del algoritmo para el manejo de la asistolia y la AESP, de modo que no aconsejan su uso rutinario en estos casos y así lo señalamos en una entrada de este mismo blog en 2010. He mirado con más detenimiento en Fisterra y basándose en las mismas guías hacen la misma puntualización, dejando el uso de atropina en estos casos, a criterio del facultativo; con todo creo que tu observación es muy pertinente. Mila esker!

      Eliminar